Een miskraam betekent ‘het verlies van een niet-levensvatbare vrucht’. Wanneer de zwangerschap in de eerste zestien weken misgaat, dan noemen wij dit een vroege miskraam. Wij spreken van een late miskraam wanneer de zwangerschap na zestien weken misgaat, maar voor de levensvatbare periode. Ongeveer tien procent van alle zwangerschappen eindigt in een vroege miskraam. Late miskramen komen betrekkelijk weinig voor.

Een miskraam is helaas niet te voorkomen of te behandelen. In de meeste gevallen is de oorzaak van een miskraam onduidelijk. Een miskraam ontstaat over het algemeen doordat er spontaan iets is misgegaan in de deling van de cellen of het erfelijk materiaal. De zwangerschap heeft geen gezonde kans zich verder te ontwikkelen en wordt op natuurlijke wijze afgebroken. Bij de meeste miskramen is de oorzaak gelegen in een aanleg- of ontwikkelingsstoornis in de chromosomen. Vaak is er geen sprake van een erfelijke afwijking waardoor de kans op herhaling van een miskraam klein is bij een volgende zwangerschap.

De kans dat een zwangerschap eindigt in een miskraam is leeftijdsafhankelijk; hoe ouder je bent, hoe groter de kans op een miskraam. De kans dat een zwangerschap echter goed gaat, blijft ten alle tijde hoger. Daarnaast verhogen roken en overmatig alcoholgebruik de kans op het krijgen van een miskraam. Ook kunnen miskramen in sommige families vaker voorkomen. Een miskraam kan niet worden veroorzaakt door lichamelijke inspanning zoals hard werken, fietsen, vrijen, sporten of vallen.

Vaginaal bloedverlies en/of hevige menstruatieachtige buikpijn kunnen de eerste tekenen zijn van een dreigende miskraam of een miskraam in gang. In 40 procent van de gevallen komt met deze tekenen de miskraam op gang. Meestal gebeurt dit na drie dagen, maar soms kan dit ook enkele weken duren.

Wanneer de miskraam daadwerkelijk op gang komt, gaat dit vaak gepaard met ruim vaginaal bloedverlies, zoals bij een hevige menstruatie. Je kunt kleine en grote stolsels verliezen. Vervolgens treedt er buikpijn op. De buikpijn voelt aan als weeën, een pijn die komt en gaat, en kan uitstralen naar je rug en je benen.

Met het stolselverlies is het mogelijk dat je het vruchtje ziet, maar omdat het vruchtje vaak nog heel klein is kan het ook zijn dat je deze helemaal niet opmerkt. Soms zit het vruchtje nog in de vruchtzak. De vruchtzak is een klein zakje gevuld met vocht. Wanneer de miskraam volledig is, merk je dat de buikpijn minder wordt en zal het bloedverlies sterk afnemen. Lichamelijk voel je je meestal een stuk beter. Licht bloedverlies kan nog enkele weken aanhouden. Als het vruchtje of de vruchtzak nog niet geheel uitgestoten is, zal het bloedverlies en de buikpijn tijdelijk minder zijn of zelfs ophouden, maar kan het later weer terugkomen.

Een miskraam komt meestal heel onverwacht. Dat je vol ongeloof en verdrietig kan reageren, is heel normaal. Als de miskraam is vastgesteld, is er een aantal mogelijkheden; afwachten op het spontane beloop of de miskraam opwekken door middel van medicatie of een curettage.

Afwachten
Het is goed de tijd te nemen om het verdriet een plekje te geven. Als een miskraam echoscopisch is vastgesteld, kan je een natuurlijk verloop van de miskraam afwachten. Medisch gezien is dit het beste en de kans op complicaties is klein. Een miskraam is een natuurlijk proces. Bij pijnklachten mag je altijd pijnstillers gebruiken, bij voorkeur paracetamol. Als je besluit af te wachten zullen wij het verdere beleid met je bespreken en krijg je van ons belinstructies.

Lichamelijk herstel
Het lichamelijke herstel na een spontane miskraam of een curettage is meestal vlot. Gedurende één tot twee weken bestaat vaak nog wat bloedverlies en/of bruine afscheiding. Het is verstandig met gemeenschap te wachten tot het bloedverlies voorbij is. Hierna is het lichaam voldoende hersteld zodat je opnieuw zwanger kunt worden. Het zwanger worden op zich wordt door een miskraam niet bemoeilijkt. Uit medisch oogpunt is het niet nodig een aantal maanden te wachten met opnieuw zwanger worden. De volgende menstruatie krijg je na ongeveer zes weken, maar dit kan eerder of later zijn.

Emotioneel herstel
Veel vrouwen en hun partners maken na een miskraam emotioneel een moeilijke tijd door. De miskraam betekent een streep door de toekomst en brengt een abrupt einde aan alle plannen en fantasieën over het verwachte kind. Verdriet, schuldgevoelens, ongeloof, boosheid en een gevoel van leegte zijn veel voorkomende emoties.

De verwerking van een miskraam verschilt per persoon. Ieder doet dit op haar of zijn eigen manier. Ook de omstandigheden spelen een rol. Het is moeilijk aan te geven hoe lang dit rouw- en verwerkingsproces duurt. Sommige ouders doen er enkele maanden tot een half jaar over, bij anderen duurt het langer tot soms meer dan een jaar.

Omdat het verlies voor de buitenwereld vaak onzichtbaar is, kan het helpen te praten met andere ouders die hetzelfde hebben meegemaakt. Zij weten wat je doormaakt. Verschillen in beleving of snelheid van verwerken tussen partners kunnen een druk op de relatie leggen. Ook dan is het verstandig hierover te praten, zowel met elkaar als met anderen. Vrouwen die na een miskraam opnieuw zwanger worden, kunnen gemengde gevoelens hebben. Blijdschap, angst en onzekerheid kunnen elkaar afwisselen. Als je een paar weken overtijd bent mag je gerust contact opnemen met ons. Een volgende zwangerschap verloopt gelukkig meestal goed, ook bij vrouwen die meer dan één miskraam hebben doorgemaakt.

Als de miskraam na een aantal weken niet spontaan op gang is gekomen of je wilt niet langer afwachten dan kun je ervoor kiezen door middel van medicatie de miskraam op te wekken. Wij verwijzen je dan naar de gynaecoloog. Met behulp van medicatie (Mifegyne en/of Misoprostol) kan de miskraam worden opgewekt. De tabletten kunnen vaginaal worden ingebracht of oraal (via de mond). Meestal kun je de tabletten thuis innemen waarbij je het beloop ook thuis kunt afwachten. In 80 procent van de gevallen komt met de tabletten de miskraam volledig op gang, meestal binnen drie tot acht dagen.

Aan het opwekken van de miskraam door middel van tabletten zijn ook nadelen verbonden. Zo komt het in 20 procent van de gevallen voor dat de miskraam niet of onvolledig op gang komt waardoor een curettage nodig kan zijn. In minder dan één procent van de gevallen bestaat het risico op een ontsteking van het baarmoederslijmvlies of op overmatig bloedverlies.

Een curettage is een medische ingreep waarbij je onder narcose gaat. Op de operatiekamer wordt de baarmoederholte met een slangetje of een soort lepeltje leeggezogen of geschraapt. Het slangetje of lepeltje wordt via de vagina ingebracht. De ingreep gebeurt poliklinisch en meestal kun je dezelfde dag naar huis. Een curettage bevat risico’s zoals beschadiging aan de baarmoeder en/of de baarmoedermond, infectie of een onvolledige curettage. Een beschadiging aan je baarmoeder kan gevolgen hebben voor een eventuele volgende zwangerschap en bevalling.

Wanneer je twee of meer miskramen hebt doorgemaakt, kun je verder onderzoek  laten verrichten. naar een mogelijke oorzaak hiervan. Dit onderzoek bestaat bijvoorbeeld uit chromosomaal onderzoek bij jou en je partner. Hierbij wordt het erfelijk materiaal bekeken. Bij 85 procent van de paren wordt er echter geen oorzaak gevonden. Indien je dit onderzoek wenst, kan dit worden aangevraagd via je huisarts of via de gynaecoloog.

Bij vrouwen met een rhesus-D-negatieve bloedgroep is het na een miskraam bij een zwangerschapsduur van meer dan 10 weken wenselijk anti-D-immunoglobuline toe te dienen. Op deze manier kan het ontstaan van rhesus-D-antistoffen worden voorkomen. Deze antistoffen zouden problemen kunnen veroorzaken bij een eventuele volgende zwangerschap. Als bij echoscopisch onderzoek is aangetoond dat er geen embryo is aangelegd of de ontwikkeling in een zeer vroeg stadium gestopt is, kan worden afgezien van het toedienen van Anti-D.